Danas su učenici Osnovne škole “Edhem Mulabdić” obišli sadnice koje su nedavno posađene zahvaljujući donaciji naše sugrađanke, Unicredit banke i u okviru regionalne akcije “Drvo prijateljstva”.
Poslušajte poruku naših malih sugrađana, čuvajte sadnice, i pogledajte video sa akcije “Drvo prijateljstva” koja je realizovana 1. decembra 2022 u 12 gradova Zapadnog Balkana.
Emisije zagađujućih čestica iz velikih postrojenja u većini zemalja Zapadnog Balkana veće su od propisanih graničnih vrijednosti, a termoelektrane na ugalj prema posljednjim podacima emituju više sumpor-dioksida nego ukupno sva takva postrojenja u EU. Ugalj u svijetu odlazi u istoriju i danas je već isplativije graditi solarne elektrane i vjetroparkove nego održavati postojeće termoelektrane. Kompanije koje proizvode i koriste ugalj suočene su sa sve većim troškovima na ime dozvola za emitovanje ugljen-dioksida i ispunjavanja propisa za zaštitu životne sredine, pa ubrzavaju planove za gašenje ili bar za prelazak na druga goriva.
I pored znatnih pomaka od početka uspostavljanja mreže mjernih stanica za kvalitet zraka i sistema za informisanje javnosti u zemljama regiona, kvalitet i količina podataka o zagađenju i dalje nisu na zadovoljavajućem nivou, a zvanični rezultati moraju biti mnogo dostupniji i jasniji. Pritisak javnosti ostaje ključan za unapređivanje sistema mjerenja i ostvarivanje prava na obaviještenost o nivou zagađenja.
Stanovništvo izloženo zagađenom zraku ima manju otpornost na COVID‐19, a aerozagađenje može dovesti i do pogoršanja simptoma koronavirusa, pokazuju istraživanja sprovedena od početka pandemije.
Zapadni Balkan godinama je jedan od regiona sa najlošijim kvalitetom zraka u Evropi. Gradovi ovog regiona često zauzimaju i prva mjesta na listama najzagađenijih u svijetu. Kada se lošem kvalitetu zraka priključi i globalna pandemija COVID‐19 koja je apsolutno obilježila protekle dvije godine i još traje – rezultat je dodatno povećan broj respiratornih oboljenja i veća smrtnost.
Zagađenje i posljedice po smrtnost i zdravlje građana Zapadnog Balkana
Dugotrajno izlaganje zagađenom zraku na Zapadnom Balkanu može da smanji plodnost žena za više od 10 procenata; tokom dâna sa visokim nivoom zagađenja smanjuju se šanse za začeće, a povećavaju za pobačaj, saopštio je Evropski Fond za Balkan koji sa partnerima iz regiona sprovodi kampanju „Ujedinjeni Balkan za čist zrak”: Eko forum iz Zenice, Environmental Territorial Management Institute iz Tirane, Sbunker i Balkan Green Foundation iz Prištine, Air Care iz Skoplja, OZON iz Podgorice, Regulatorni institut za obnovljivu energiju i životnu sredinu i Beogradska otvorena škola iz Beograda.
Sagorijevanje uglja je najveći pojedinačni izvor zagađenja zraka na Zapadnom Balkanu, a glavnu ulogu imaju termoelektrane. Kompanije koje njima upravljaju i države regiona ne pridržavaju se propisa o emisijama štetnih gasova. Isto važi za ostala velika ložišta – industrijske pogone s najvećom potrošnjom energije, a ona su u industrijskoj djelatnosti najodgovornija za zagađivanje pored proizvodnje struje. S termoelektranama na ugalj neće biti moguće dostići ugljeničnu neutralnost do polovine vijeka. Takođe, industriji prijeti finansijski krah ukoliko brzo ne počne da usvaja čistije tehnologije.
Ukupno 400 stabala zasađeno je u nekoliko gradova u regionu u okviru ovogodišnje regionalne inicijative „Drvo prijateljstva“ koju zajednički realizuju Evropski fond za Balkan (EFB) i njegovi lokalni partneri.
Zemlje zapadnog Balkana dijele veliki ekološki problem, odnosno opasne nivoe zagađenja zraka. Stoga je cilj ove inicijative da pošalje snažnu zajedničku poruku da regionalna saradnja i solidarnost takođe mogu doprinijeti rješavanju tog pitanja i stvaranju uslova za čist zrak.
“Drvo prijateljstva” realizuju Evropski fond za Balkan i partnerske organizacije iz regiona: Za čisto Sarajevo iz Sarajeva, Eko Forum iz Zenice, Institut za teritorijalno upravljanje okolišem iz Tirane, Sbunker iz Prištine, Air Care iz Skoplja, OZON iz Podgorice, RERI i Beogradska otvorena škola iz Beograda i Pro.Tok21 iz Smedereva.
Ova regionalna inicijativa bila je i najava za predstojeću regionalnu kampanju #BalkanUnitedForCleanAir
U okviru regionalne akcije “Drvo prijateljstva”, u Zenici je u subotu na dvije lokacije posađeno 50 novih odraslih stabala. U akciji su uz aktiviste i simpatizere Eko foruma učestvovali članovi Saveza izviđača grada Zenice, učenici osnovne škole “Edhem Mulabdić” sa učiteljicom Amelom Babahmetović, te studentice Politehničkog fakulteta.
U više gradova regiona, 19. i 20. novembra će biti posađeno više od 400 stabala drveća, kao dio druge po redu akcije „Drvo prijateljstva“ koju Evropski fond za Balkan (EFB) sprovodi u saradnji s lokalnim partnerima. Akcija sadnje 50 novih sadnica na dvije lokacije u Zenici počinje u subotu, 20.11.2021, u 11:00 sati, na ušću Babine rijeke u rijeku Bosnu.