Inspekcije kao ključni instrument zaštite okoliša i borbe protiv korupcije

U povodu obilježavanja Međunarodnog dana borbe protiv korupcije, 9.12.2025. godine u prostorijama Eko foruma / Arhus centra Zenica održana je tematska radionica „Inspekcije kao ključni instrument zaštite okoliša i borbe protiv korupcije“. Događaj je okupio predstavnike nadležnih ministarstava, agencija i inspekcijskih organa sa nivoa FBiH, ZDK i Grada Zenice, kao i civilnog društva i drugih zainteresovanih strana s ciljem razmjene iskustva o unapređenju transparentnosti, saradnje sa građanima i integriteta u radu nadležnih institucija za zaštitu okoliša u Federaciji BiH.

Tokom radionice Eko forum Zenica je predstavio rezultate monitoringa inspekcijskog nadzora u FBiH, pri čemu su identifikovane potrebe za dodatnim jačanjem kapaciteta inspekcija, snažnijem harmoniziranju zakonodavno-pravnog okvira i adekvatnijem pristupu akreditovanim i referentnim laboratorijskim uslugama za utvrđivanja obima zagađenja u pojednim slučajevima. Takođe istaknuta je potreba za jednostavnijem pristupu informacijama i rezultatima rada inspekcija za građane u cilju povećanja odgovornosti, efikasnosti i efektivnosti, kao i prevencije korupcije.

Tokom diskusije, u okviru dvije tematske cjeline, učesnici su istakli da postoji potreba za izradom vodiča za inspekcijske organe o saradnji sa udruženjima i građanima, te da se komunikacija, informisanje i edukacija građana o radu inspekcija može unaprijediti i jačanjem sektora za odnose sa javnošću, internet servisima odnosno portalima za informisanje i podnošenjem predstavki prema institucijama, ali i korištenjem umjetne inteligencije i chatbot servisa.

U smislu bolje koordinacije unutar inspekcijskih organa, a s obzirom na multi-dimenzionalnost ekoloških problema, učesnici su sugerisali da inspekcije budu organizovane na način da se ta pitanja razmatraju unutar sektora koja obuhvataju srodne inspekcije npr. okoliš, vode, rudarstvo, energetika i sl.

Naglašavajući pozitivna iskustva u saradnji na relaciji MUP ZDK – inspekcije u domenu istraživanja krivičnih djela, učesnici su pozdravili angažman Eko foruma u prevenciji korupcije i utvrđivanju prilika za jačanje integriteta institucija koja su zadužena za zaštitu okoliša. I u ovome smislu, učesnici su podcrtali važnost osiguranja transparentnog i odgovornog postupanja, te se zahvalili Eko forumu za iskazani interes i najavljeni angažman u vidu organiziranja prilika za daljnju edukaciju i uključenje odgovornih institucija.

Eko forum / Arhus Centar Zenica ovu aktivnost je realizovao u sklopu projekta pod nazivom „Mreža Arhus Centara za Zelenu Agendu i zaštitu okoliša“ kojeg finansira EU. Ovaj projekat ima za cilj ojačati ulogu Mreže Arhus Centara u Bosni i Hercegovini u procesima formulisanja i praćenja provedbe politika iz oblasti okoliša i klimatskih promjena, posebno u kontekstu EU integracija i Zelene agende za Zapadni Balkan. Važan aspekt projekta je podizanje svijesti o važnosti prevencije i borbe protiv korupcije u okolišnom i energetskom sektoru.

Ova aktivnost realizirana je uz finansijsku podršku Evropske Unije, u okviru projekta Mreža Arhus centara za zelenu agendu i zaštitu životne sredine.